Stop-Denk-Doen
‘De theorie van Stephen Covey en Getting-Things-Done werken niet’. Dat is de strekking van het boek ‘Stop, Denk, Doe’. Auteur Max Wildschut rekent af met productiviteitsgoeroes.
De basis van beide cognitieve systemen is overzicht creëren, plannen, uitvoeren en evalueren. “Dat houden we een tijdje vol”, zegt Wildschut, “en dan gaat het toch weer mis”. “We vallen dan terug naar wat ons instinct ingeeft, want ‘belangrijke zaken eerst’ is niet een gewoonte die je kunt ontwikkelen door het vaker te doen”.
Ons instinct, ons onbewuste besturingssysteem blijft opereren op het niveau van het reptiel dat we ooit waren. Dat maakt dat we bijna letterlijk niet meer kunnen nadenken: als er eenmaal adrenaline in je bloed zit, vermindert de bloedtoevoer naar dát deel van de hersenen dat zinnig nadenken mogelijk maakt – en dat ons doet verschillen van primaten. Het systeem zegt: ‘niks nadenken, rennen!’ en dus vermindert de doorbloeding van de hersenen ten faveure van de toevoer naar de spieren.
Heel verhelderend is hoe in ‘Stop, Denk, Doe’ (Wildschut) de theorie van ons gedrag, ons handelen wordt herleid naar de non-evolutie van ons denken. Wildschut onderscheidt twee varianten in ons handelen, namelijk enerzijds vanuit ons bewuste en anderzijds vanuit ons onbewuste brein. Ons onbewuste stuurt processen aan die we ‘op de automatische piloot’ af kunnen maar als een overwogen afweging en een beslissing gevraagd wordt, komt het bewuste in het geweer.
Ons bewust worden van dat schakelmoment leren we niet door het steeds opnieuw te doen. Dat vraagt veel van onze wilskracht. Wildschut pleit daarom voor een nieuw kernproces van persoonlijk leiderschap, met daarin drie stappen:
1. Stop: sta stil bij wat je aan het doen bent of wat er gebeurt
2. Denk: reflecteer over wat belangrijk is op dit moment en welke keuze te maken
3. Doe: focus op de volgende stap
Cruciaal voor het welslagen van deze nieuwe aanpak is ook hier het bewustzijn van het proces waarin je zit. Als alternatief benoemt Wildschut drie kerncompetenties die nodig zijn om tot persoonlijk leiderschap te komen, namelijk zelfreflectie, zelfsturing en focus.
Max Wiltschut